Tip:
Highlight text to annotate it
X
Nou gen nan mize Britanik la, e nou ap gade
yonn nan les objets ki pi enpòtan nan koleksyon an-
Wòch Rosetta la.
Se nan glas, te antoure pa pèp
moun ki ap pran foto sa yo.
Moun ki renmen li! Yo te fè.
Il [sont] kado nan boutik kado sou sa.
Ou ka jwenn kont ou ti wòch Rosetta.
Ou ka jwenn afich Rosetta wòch.
Exactement. Sou yon godèt.
Mwen panse ke ou ka jwenn yon propreté wòch Rosetta la. Wi.
Men, wòch la, li menm ki istorikman palan te kon très enpòtan.
Li te pèmèt nou pou la pwemye fwa pou kapab konprann,
gen dwa pou li, pou gen dwa pou tradwi hieroglyphics.
Hieroglyphics li te genyen ekri lang
de ansyen moun peyi Lejip yo.
Et, jis nan mitan-19 syèk la,
nou reyèlman pat konnen sa li te di.
Lang li menm pictural,
e aktyèlman sa a pou youn nan vrè confusions yo.
Paske, mwen kwè ke sa byen bonè archéologues te kwè-
Et akoz a-te pou foto yo kapab wè-
(Ou kapab fè zwazo ak bann vèmen!
ak plizyè kalite types diferan fòmilè.)
-aktyèlman te endike nan kèk fason
pou yon bagay byen presi nan mond lan.
Bò dwat, sa si nou te wè zwazo,
li D' refere li yon zwazo.
Et puis, vre, se pa sa ka a. pa vre.
Sa se yon lang sofistike vinn yon bagay.
Et la Rosetta wòch yo te vrèman ki te ede yo
pou w konprann ke hieroglyphics moun peyi Lejip yo pa pictural.
Ke yo pa pictographs.
Yo pa gen aktyèlman fonetik.
Se konsa, tou sa ki sanble foto
aktyèlman repwezante Sons.
E se pou sa ki jan yo te ka a la fen evalye-
Et tradwi-ansyen hieroglyphics moun peyi Lejip.
Konprann nou pa t ' kapab fè sa
se paske wòch sa a te di nan deklarasyon menm
twa fwa, nan twa diferan lang.
Se konsa, twa lang sont:
Ansyen grèk, ki se desann nan fon.
Koulye a, ki te lang administrasyon an genyen.
Sa li te genyen lang gouvènman an.
Rezon pou sa, se paske
Alexander, grannèg te a peyi Lejip la,
ak Grèk ki t' ap mache sou kalite lespri sa a te monte
nan peryòd Époque-
Et, ki toujou kenbe tèt li nan ansyen peyi Lejip la.
An n sonje, nap pale anviwon 200 B.C. isit la.
-ki aktyèlman ap vin tou pre a fin
de hieroglyphics, osi byen vivan.
Li pwal dire pou yon lòt twa ane san
anvan li te mouri nèt.
Se konsa, sa se vrèman ke a fini
ki lang de long 3000 ane sa a.
Se konsa, la mitan seksyon se Demotic,
ki aktyèlman, "lang pèp la."
Ak sa li te genyen sa a lang moun peyi Lejip yo fè kadejak.
Et, sou tèt, men wi, li te ekri sakre.
Sa te caractères. pa vre.
Ak sa li te genyen lang sa nou vrèman pas lire-
-jiskaske nou te gen wòch Rosetta la.
E nou te kapab wè nan ekri wòch Rosetta la,
cartouches, ki te kenbe non chèf.
Cartouches se yon jan de oblong fòm
ki gen non moun ki gen pouvwa.
Nan ka sa, sa ta kapab Ptolémée, senkyèm lan.
E pa reconnaissant non chèf sa,
nan lang lòt twa sa yo,
nou te jwenn yon fason pou te chita nan pou déverrouiller hieroglyphics.
Koulye a, sa ta pran dè dekad.
Se te yon tâche très difisil.
Et te nou poko menm pale encore osijè de kòman sa a yo te jwenn.
Napoleon gen sòlda li nan peyi Lejip la.
Et Napoleon la a avè l' ti gout-
Kisa mwen panse nou ta ka rele, asye de-kalite archéologue yo.
Et, yonn nan moun ki te akonpaye Napoleon
-li te jwenn ou vin kontre-wòch Rosetta la.
Li te itilize tankou yon pati nan yon
de fondasyon de yon fò, nan fait.
Et de men wi, li ta initialement ont te érigée
nan yon tanp, oubyen tou pre yon tanp ansyen moun peyi Lejip.
E mwen kwè li enpòtan pou di sa
sa se pati bounda bough @ branch de yon kantite plus stèle-
ou kalite grenn wòch-ki ta ont été très haut.
Se konsa, Napoleon pote l' vin.
Sauf, kenbe yon dezyèm-
paske nou pa santi w nan Louvre a.
Nou ap nan London, nan mize Britanik lan.
Se konsa, ki fè sa ki travay?
Men, ke se Bwitich ki te defèt Napoleon,
Et a tounen wòch la.
Ak yon ane ou de pita-m panse, 1801 ou 1802-
li te pote pou mize Britanik lan.
E li te isit la tout tan tout tan depi.
Men, toujou clairement extrêmement popilè.